Streita er tilfinning um að þú ráðir ekki við aðstæður. Að það er verið að krefja þig um að bregðast við einhverju sem er þér ofviða. Eða þér finnst það vera þér ofviða. Eitt er auðvitað hvernig aðstæðurnar eru, annað svo hvernig þú upplifir þær og bregst svo við.

Hér er hið þekkta Homes og Rahe streitupróf, frá 1967. Þetta streitumatspróf byggir á svörum 5000 einstaklinga, þar sem mest streituástand sem hægt er að hugsa sér er það að missa maka sinn, skilnaður er í öðru sæti og í neðst sætunum er t.d. að halda jól og afmæli.

Ef þú t.d. missir vinnuna og maka þinn á sama tíma, er ljóst að allar aðstæður þínar eru að fara að taka miklum breytingum og þú hefur margt að hugsa um. Rannsókn Homes og Rahe sýndu fram á að ef þú upplifir miklar breytingar í þínu lífi á stuttum tíma, mun það að öllum líkindum hafa mikil áhrif á heilsu þína. Hér er hægt að taka prófið (er á ensku):

https://www.mindtools.com/pages/article/newTCS_82.htm

Svokallaðir ,,soft skills”, eða mjúkir eiginleikar, eru þeir eiginleikar sem atvinnurekendur vilja vita hverjir þínir eru – því þetta eru þeir eiginleikar sem koma fyrirtækinu á þann stað sem þeir vilja, auk þekkingar og færni.

Þú þarft að vita hverjir þínir ,,mjúku” eiginleikar eru til að geta sagt frá þeim þegar þú sækir um störf eða ferð í atvinnuviðtal, eru það þessir? – láttu 2-3 standa útúr:

Nýsköpunarhæfileikar

Færni til að leysa vandamál og lausnamiðuð hugsun

Hæfni til að vinna með ólíkum einstaklingum

Sköpunarhæfni og innleiðing nýrra hugmynda

Frumkvæði og framtakssemi

Upplýsingalæsi og tæknifærni

Færni til að vinna með og greina/flokka upplýsingar

Færni til að forgangsraða og skilgreina aðalaatriði

Lífsleikni og starfshæfni

Aðlögunarhæfni og sveigjanleiki

Hæfni til að starfa í alþjóðlegu umhverfi

Leiðtogafærni

Áreiðanleika- og ábyrgðartilfinning

Færni til að skilgreina ómótuð verkefni og ljúka á tíma

Samfélagsábyrgð og vilji til að láta gott af sér leiða

Trú á eigin getu/færni

Þekking á vinnumarkaði á mínu sviði og hugsanlegum tækifærum mínum þar

Þekking á áhugasviðið mínu og hæfni

Þekking á eigin styrkleikum og veikleikum

Samskiptafærni

Stærsta leigubílafyrirtæki heimsins, Uber,  á ekki einn einasta bíl. Google, frægasta leitarsíðan er orðin stærsti auglýsingamiðillinn.  Facebook, heimsins vinsælasti samfélagsmiðill býr ekki til neitt innihald sjálf, eingöngu útlínur. Eitt verðmætasta vöruhús heimsins, Alibaba, höfuðstöðvar staðsett í Asíu, rekur ekki eitt einasta vöruhús í sínu landi. Airbnb, stærsta húsaleigufyrirtæki heimsins á ekki hótel né gistiheimili. Amazon, stæðsta vöruhús Bretlands, hefur enga starfandi verslun í Bretlandi í dag. Hins vegar hefur orðið sprengin í vöruhúsarekstri í Bretlandi og þess krafist af markaðnum að þau séu flest opin allan sólarhringinn, 7 daga vikunnar. Á Íslandi er t.d. einkamal.is og alfred.is að gera góða hluti, með litlu inntaki nema útlínum.

Mikið er talað um gervigreind þessi misserin og að gervigreind muni taka yfir þúsundir starfa á þessum áratug í Evrópu t.d. í fjármálageiranum, í verslunum, lestar hafa oft ekki lengur lestarstjóra um borð og búist er við að bráðlega muni gervigreind leysa af hólmi greiningu á einstaklingum í heilbrigðisgeiranum, alla vega þegar lesið er út úr niðurstöðum af skönnum og myndatökum. Miklar samfélagsbreytingar og tækni er að hafa mikil áhrif og fyrirtæki þurfa að taka á öllu sínu til að fylgjast með þróuninni og breyta sínum starfsháttum.

Að ráða inn rétta starfsfólkið, ráðningaferlið sjálft, er að taka stakkaskiptum. Í dag fá Ráðningaþjónustur færri störf enda getur fólk í dag sjálft komið sér á framfæri hjá fyrirtækjum landsins og sótt beint um af heimasíðum þeirra. Að auglýsa störf í fjölmiðlum tekur tíma, en það getur tekið 17 sekúntur að auglýsa á twitter eða facebook, eða Instragram eða á Linked In.

Í enskumælandi heimi tíðkast tölvukerfi sem lesa ferilskrár yfir og velja úr þær sem innihalda orð sem fyrirtæki er að leita eftir (getur verið persónubundnir eiginleikar, tiltekin reynsla eða menntun eða lífsstíll (stundvísi, bókhaldsþekking, reynsla af dróna o.s.frv.) . Atvinnurekendur eru að fara í gegnum allskonar hraðar tækni og samfélagsbreytingar og eru því að fylgjast vel með og reyna að vera nútímavædd og upplýst. Nú reynir á atvinnuleitendur að gera slíkt hið sama, vera dugleg að sækja um með óhefðbundnum leiðum, koma sér sjálf á framfæri gegnum umsóknarferli á heimasíðum (áður en starf er auglýst) og vanda sig við hverja umsókn, aðlaga reynslu sína og menntun að hverju starfi, draga fram eiginleika sem hjálpa til að fá tækifæri o.s.frv. Að vera proactive – bregðast sjálfur hratt við, er mjög mikilvægt í atvinnuleitinni í dag. Koma inn á ferilskrána starfsreynslu fyrir árið 2018 sem fyrst!  Sértu atvinnulaus, eða á milli starfa eins og það heitir, er mikilvægt að efla sig  á þessum tímamótum, efla sig í tölvufærni, efla sig faglega og persónulega og aðlaga sig að störfum sem eru í örri þróun.

Þeir sem eru eldri en 50 ára upplifa oft að þeir séu að verða útundan.  En þetta er hópurinn sem hefur lífsreynslu, á auðvelt með mannleg samskipti, setja sig í spor þeirra sem yngri eru og eru því fetinu á undan ungu kynslóðinni, ef þau hafa öfluga tölvufærni. Í framtíðinni er talað um að svokölluð ,,soft skills“ sé það sem markaðurinn þarfnast, í því felst þessi mannlega hæfni, þroski, þolinmæði,  jákvæðni, reynsla og hæfni  til að lesa í aðra og setja sig í þeirra spor.

Það er talað um að flest störf sem verða í boði eftir 10 ár eða svo, séu störf sem við vitum ekki hver verða. Því er stundum haldið fram að framtíðin feli í sér fá launuð störf, að allt verði tækninni að bráð. Við höfum heyrt svona áður. Talva átti að leysa flest störf af hólmi. Nú gervigreindin. En það breytir því ekki að störf hafa undanfarið verið að breytast og mörg störf sem voru til hafa horfið á síðustu áratugum og ný tekið við.  Dæmi um störf sem eru að hverfa:  Ritarar, störf við skiptiborð, störf við fjöldaframleiðslu, störf við bryggjur og affermun báta, lestarstjórar. Dæmi um störf sem teljast t.d. ný í dag geta t.d. verið:  markþjálfar, einkaþjálfarar, styrktarsjóðasérfræðingar, dróna sérfræðingar, heimaþjónusta, mengunarsérfræðingar sem dæmi.

The World Economic Forum halda því fram að 65% af þeim börnum sem voru að byrja í grunnskóla fari að sinna störfum sem ekki eru til í dag. Annað sem er merkilegt fyrir nútímann er að í dag eru fimm kynslóðir jafnvel að vinna saman og við alltaf að lifa lengur svo fleiri kynslóðir geta verið að hittast á vinnustöðum framtíðarinnar.